Thursday, December 30, 2021

Κατασκευή κολόγκο (Kologo)

Κατασκευή Κολόγκο (Kologo)


Το Κολόγκο είναι ένα δίχορδο όργανο από την Γκάνα και πιο συγκεκριμένα, από τα βόρεια της χώρας και προέρχεται από τη φυλή Fra fra. Είχα την τύχη να επισκεφτώ αυτά τα μέρη και να γνωρίσω κάποιους πολύ καλούς μουσικούς του κολόγκο το 2016. Μερικά χρόνια μετά, μου ξύπνησε η ιδέα να αναβιώσω αυτό το ταξίδι και τη μουσική του, φτιάχνοντας ένα κι εγώ.

Εδώ ένα λινκ με πληροφορίες και ένα βίντεο από το ταξίδι μας όπου παίζει ο αγαπημένος Asaa Naho, για να καταλάβετε περι τίνος πρόκειται!

http://kologomusic.blogspot.com/p/what-is-kologo.html



Ας δούμε την διαδικασία κατασκευής του (στην Κρήτη, με ό,τι υλικά βρεθήκαν εδώ!)

Πρώτο στάδιο, έψαξα για τα δέρματα. Ήταν Πάσχα του 2021 και περνούσαμε από το νότιο Ρέθυμνο. Εγώ γενικά εκείνες τις μέρες έψαχνα έαν κάποιος γνωστός θα έσφαζε για το Πάσχα και θα μπορούσε να μου δώσει το δέρμα (που συνήθως πετιέται) για να το χρησιμοποιήσω για ασκό τσαμοπούνας. Στο δρόμο, κι ενώ ήμασταν στο αμάξι, βλέπω κάποια δέρματα αφημένα έξω από μια αποθήκη. Κατεβαίνω και ρωτάω, κάποιος έιχε την ίδια μέρα σφάξει πολλά ζώα για το Ρέθυμνο και είχε κρατήσει τα δέρματα. Με την κουβέντα μου χάρισε δυο. Σημείωση – αυτά δεν θα μπορούσαν να γίνουν ασκός γιατί το γδάρσιμο είναι διαφορετικό και πρέπει να γίνει με συγκεκριμένο τρόπο και όχι με τον κοινό/γρήγορο. Οπότε αποφάσισα να πάρω έστω δύο δέρματα για να τα κρατήσω, είτε για κρουστό είτε για..κολόγκο!

Τα άφησα σε μια σακούλα με αλάτι για λίγο καιρό, για να το αποροφήσει και να μη σαπίσει.

Έπειτα τα έβαλα σε ένα μείγμα νερού με ασβέστη για μερικές ώρες, ώστε να μπορώ να αφαιρέσω την τρίχα εύκολα.

 

Μείγμα νερού με ασβέστη
Μείγμα νερού με ασβέστη

Αφαίρεση τρίχας με σπάτουλα

 


Αφού έβγαλα την τρίχα με τη σπάτουλα και το χέρι, καθάρισα/έκοψα και τα χοντρά λίπη απο το δέρμα με μαχαίρι και ξυραφάκι. Μετά ήταν η ώρα του τεντώματος. Χωρίς να ξέρω πολλά και από πληροφορίες που έχω ακούσει προφορικά, αποφάσισα να τα απλώσω και να τα τεντώσω, αφήνωντας τα στον ήλιο για μερικές μέρες. Το έκανα χρησιμοποιώντας μια παλέτα για το καθένα, τρυπώντας τα και δένοντας τα με πολλά κομματάκια σχοινί, που το καθένα τέντωνε το δέρμα ακόμα περισσότερο. Σημείεωση, τα άπλωσα όταν ήταν βρεγμένα.


Τέντωμα δέρματος


Πάμε στο άλλο κομμάτι του οργάνου. Το σκάφος. Στα μοντέρνα δυτικά όργανα τα σκάφη φτιάχνονται συνήθως από ξύλο, όμως ένα πολύ συνηθισμένο φυσικό σκάφος και ηχείο είναι η κολοκύθα. Στην Αφρική, χρησιμοποιούν ένα είδος κολοκύθας που το λένε calabash, υπάρχει σε διάφορα μεγέθη και σχήματα και μπορεί να είναι έως και πολύ χοντρό σε διάφορες περιπτώσεις. Εγώ το πιο κοντινό που είχα στην Κρήτη ήταν η νεροκολοκύθα. Στο ίδιο ταξίδι στο νότιο Ρέθυμνο, που ήμουν στην αναζήτηση και για νεροκολοκύθες, κάποιοι φίλοι που με φιλοξενούσαν μου χάρισαν μία που είχαν μεγαλώσει στον κήπο τους, και που είχε πολύ κατάλληλο σχήμα για όργανο.
Η νεροκολοκύθα όμως επειδή είναι πολύ λεπτή, χρειάζεται κάποια ενίσχυση για να αντέξει τις τάσεις του δέρματος. Οπότε την ενίσχυσα με ένα λεπτό λυγισμένο ξύλο, από ένα παλιό κόσκινο.

Ενίσχυση κολοκύθας
 
Επόμενο στάδιο, ενώ έχουν περάσει κάποιοι μήνες και έχει έρθει ο χειμώνας σιγα σιγά. Είναι ωραία εποχή ο χειμώνας για κατασκευές και δημιουργίες. Έχουμε το δέρμα έτοιμο ξεραμένο και την κολοκύθα ενισχυμένη και κομμένη.

 

 

 

 Επίσης έχω ξυλόκολλα, καρφάκια ταπετσαρίας/καναπέδων (κάτι σαν ενισχυμένες πινέζες) και ένα καλό φίλο που θα με βοηθήσει στην ένωση των δυο. Αλείφουμε τις επιφάνειες με ξυλόκολλα. (θα μπορούσε να γίνει και χωρίς κόλλα η διαδικασία) Αυτό που κάνουμε είναι ότι έχουμε την κολοκύθα στη μέση, κάθομαστε απο τις δύο πλευρές, τραβάμε το δέρμα να τεντώνει και βάζουμε ένα ένα αντιδιαμετρικά τα καρφάκια.

Κάρφωμα Δέρματος


Αφού μπούν όλα τα καρφάκια, στο τέλος με ένα ξυραφάκι έκοψα το δέρμα σύριζα με τα καρφάκια και μετά το αφήνω να στεγνώσει.

Ο ήχος του είναι κάπως έτσι.


Τώρα προχωράμε στο κομμάτι του μπράτσου, όπου θα παίζουμε και θα δένονται οι χορδές. Πήρα από το χρωματοπωλείο της γειτονιάς ένα ξύλο για φτυάρι, το μεσαίο πάχος. Το έκοψα για να το κοντύνω λίγο. Μετά του πέρασα δύο μονά κλειδιά (τα ίδια που έχουμε σε μπουζούκια κτλ) και από την κάτω μεριά έκανα μία εγκοπή και δύο προεξοχές. Για να μπορέσω να περάσω τις χορδές με θηλιά. Για πάνω καβαλάρη στο μπράτσο, έσφιξα ένα σύρμα στο ξύλο πάνω στο οποίο ακουμπάνε οι χορδές, και ένα κομμάτι δέρματος που τις πιέζει προς τα κάτω. (αντίθετη πίεση ώστε να κάνουν πάντα καλή επαφή) Τέλος, στο πάνω μέρος του ξύλο, κάρφωσα ένα καρφί στο οποίο πέρασα τρία καπάκια απο μπύρες χτυπημένα με σφυρί. Αυτά θα χρησιμέψουν στο να “βρωμίσουν” λίγο τον ήχο, πιάνοντας τις δονήσεις από τις χορδές. Οι χορδές είναι πετονιές ψαρέματος, στην περίπτωση μου πάχη, 1.2 και 1.4. ‘Όλα αυτά μπορείτε να τα παρατηρήσετε στις επόμενες φωτογραφίες.





Ωραία.. έχουμε φτάσει σε ένα κρίσιμο σημείο.. η ώρα έχει πάει γύρω στις 02.00 τα ξημερώματα, αλλά δεν μπορώ να σταματήσω. Θέλω να το ακούσω σήμερα. Τώρα πρέπει να ενώσουμε το σκάφος με το δέρμα. Είναι ένας τόσο απλός και έξυπνος τρόπος. Ευτυχώς έχει διασωθεί ένα βίντεο από το ταξίδι μας στην Γκάνα όπου ένας τεχνίτης βρίσκεται σε αυτό ακριβώς το στάδιο οπότε μπόρεσα να δω ακριβώς πως το κάνει.

Το δέρμα έχει στεγνώσει και τώρα θέλουμε να του κάνουμε μερικές τρύπες για να μπει μέσα το ξύλο.

Πρώτη τρύπα



Η πρώτη γίνεται ψηλά κοντά στην αρχή της κολοκύθας. Είναι λίγο μικρότερη από το ξύλο, γιατί μετά βρέχοντας το έχει τη δυνατότητα να τεντώσει το δέρμα. Κάνουμε άλλες δύο. Στα σημεία που φαίνονται στη φωτογραφία.

Τρεις τρύπες


Σε αυτή τη φάση βρέχουμε το δέρμα να μαλακώσει.
(ορίστε και δύο βίντεο με τον ήχο του σκάφους πριν και μετά το βρέξιμο)



Τώρα που είναι βρεγμένο ερχόμαστε και περνάμε το ξύλο μέσα από την πρώτη τρύπα, το βγάζουμε από τη δεύτερη και το ξαναβάζουμε στην τρίτη, όπως θα έκανε μία βελόνα.


Πέρασμα ξύλου


Τώρα έχει μείνει ένα τελευταίο στάδιο. Αφού το ξύλο έχει περάσει απο τις τρείς τρύπες και έχει σχεδόν ακουμπήσει στο τοίχωμα της κολοκύθας, πρέπει να βάλω έναν καβαλάρη, ώστε να ακουμπάνε οι χορδές και να περνάει ο ήχος στο όργανο. Αυτό γίνεται κάνοντας δύο μικρές τρυπούλες στον κάθετο άξονα του ξύλου κοντά στο τέλος της κολοκύθας, όπου θα μπούν και οι χορδές. Και με ένα μικρό κομμάτι (πικροδάφνης στην περίπτωση μου) το οποίο κάνω μυτερό απο τις δύο πλευρές, το περνάω από τις δύο τρύπες και στερεώνεται πάνω στο δέρμα. Τέλος, θέλουμε να ανοίξουμε μια άλλη μικρή τρυπούλα, στο τέλος τέλος του ξύλου για να φανερωθούν οι εξοχές που έχουμε φτιάξει στο ξύλο, και να περάσει απο κεί η θηλιά των χορδών.

Έτοιμο!


Εκκρεμούν ίσως να γίνουν και κάποιες άλλες δουλίτσες, όπως πέρασμα ζώνης η και βερνίκωμα του ξύλου, αλλά για τώρα θα το αφήσω εδώ. Ορίστε και μια φωτογραφία με το αδερφάκι του, το πρώτο κολόγκο που έφτιαξα πέρυσι.

Και μετά από λαική απαίτηση και ένα βίντεο όπου το παίζω και τραγουδάω!






Tuesday, May 18, 2021

Two new songs/ videos! Δύο καινούριο κομμάτια/βίντεο!

 
 
 
Το πρώτο είναι το Δεν έχω μπρος, ένα κομμάτι που είχα γράψει στην τσαμπούνα πριν κανα δυο χρόνια και το κάναμε πραγματικότητα, με το Λευτέρη στο Νταούλι και το Σταμάτη στο χορό.  Ευχαριστούμε τη Νεφέλη και τη Δάφνη για το βίντεο και τον Ιωσηφ για το μάστερινγκ.
 
--
 
The first one is Δεν έχω μπρος (I have no forwards), the second piece I wrote on the bagpipe a couple of years ago. It is a collaboration of different people whose names you can read on the description. There are english subtitles!


 


Το δεύτερο είναι η Καραντίνα Σβαρνιάρα, ένα βίντεο που γυρίσαμε σε ένα φαράγγι το Γενάρη μαζί με τα Ματζούνια.  Την κινηματογράφηση επιμελήθηκαν η Νεφέλη και ο Άρης, και τον ήχο ο Ιωσήφ. Ευχαριστούμε τους φίλους που μας έστειλαν όλα τα ωραία στιχάκια στο live streaming του Ιανουαρίου, και βγήκε αυτό το κομμάτι! (η μάλλον μεγάλωσε)
 
--
 
The second one is Καραντίνα Σβαρνιάρα, which could be freely translated as "Clumsy quarantine" and it is a remake of a traditional tune, shot in a gorge with our band Matzounia and really nice team of cinematographers. A lot of the lyrics were born in the live streaming we did in January when we asked friends from all around to send us lyrics on this tune during the concert. It is actually a game about selling something, to do something else. In the end we sell our instruments that's why we are only left with the voices!

 

 

 

 

Wednesday, January 27, 2021

Δύο καινούρια κομμάτια! Two new songs!

 Τα ντεπόζιτα, ένα κομμάτι που έγραψα στα τέλη του 2020, με σκέψεις, προβληματισμούς και εικόνες από την πρόσφατη καθημερινότητα..

ευχαριστώ τη Νεφέλη για το βίντεο και τα φωνητικά!

 --

 The water tanks, a piece that I wrote in the end of 2020, with thoughts, concerns and images from recent reality.

thanks to Nefeli for the video and vocals!

(eng subs on the video)


--

..και κάποιες μαντινάδες για τις ελιές, που βγήκαν πάνω την ώρα της δουλειάς, και ηχογραφήθηκαν την τελευταία μέρα της σοδειάς!

..and some verses about the olives, that where inspired during work and recording on the last day of the crop!

(eng subs on the video)