Monday, July 6, 2020

Ηπειρώτικη τσαμπούνα/ Epirus bagpipe

Γεια χαρα σε όλα τα καλά παιδιά!

Αυτό το ποστ είναι μια μικρή παρουσίαση της δημιουργικής απασχόλησης κατα τη διάρκεια της καραντίνας. Είναι μια πρώτη προσπάθεια για πραγματοποίηση ενός ονείρου που είχα εδώ και κάμποσο καιρό.. την ηπειρώτικη τσαμπούνα!

Το σκεπτικό είναι το εξής

Για όσους δεν ξέρουν καθόλου περί τίνος πρόκειται η τσαμπούνα στέλνω εδώ ένα λινκ  https://kepem.org/%CE%BC%CE%B1%CE%B8%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1/%CF%84%CF%83%CE%B1%CE%BC%CF%80%CE%BF%CF%8D%CE%BD%CE%B1/

Ο πιο συνηθισμένος τύπος τσαμπούνας είναι αυτός που έχει δύο πανομοιοτυπους αυλούς με πέντε τρύπες. Δηλαδή ο κάθε αυλός μπορεί να παίξει έξι νότες ίδιες με τον άλλο. Οπότε έστω ότι όλες οι τρύπες κλειστές είναι ΦΑ*, τότε οι νότες θα είναι ΦΑ-ΣΟΛ-ΛΑ-ΣΙβ-ΝΤΟ-ΡΕ. Οι δύο αυλοί παίζονται με τα τρια δαχτυλα του ενος χεριού και τα δύο του άλλου πατώντας και τους δύο ταυτόχρονα.

*(βάζω το ΦΑ γιατί αυτή είναι η τονικότητα στην οποία έφτιαξα εγώ την τσαμπούνα μου ώστε να ταιριάζει και με τις τονικότητες του κλαρίνου)
 

Η ηπειρώτικη τσαμπούνα έχει δύο αυλούς οι οποίοι παίζονται ξεχωριστά με τρία δάχτυλα του κάθε χεριού. Δηλαδή έχουμε δυο φωνές οι οποίες μπορούν να παίξουν απο τέσσερις νότες η καθεμία. (διαφορετικές μεταξύ τους)
Η ιδέα αυτή είναι παρμένη από τους ρόλους στα πολυφωνικά ηπειρώτικα τραγούδια. Η ψηλή φωνή έχει το ρόλο του παρτή (αυτού που αφηγήται και παίρνει τη μελωδία) και η χαμηλή του γυριστή (αυτού που γυρίζει η κλώθει και γεμίζει ρυθμικά το τραγούδι).

Έτσι ο αριστερός αυλός του γυριστή έχει τις νότες ΡΕ-ΦΑ-ΣΟΛ-ΛΑ ενώ ο δεξιός του παρτή έχει τις νότες ΣΟΛ-Σιβ-ΝΤΟ-ΡΕ. (όπως θα δείτε πιο κάτω έχει και μια εξτρα τρύπα με την οποία θα μπορούσε θεωρητικά να παίξει κι αυτός ΡΕ μπάσο αλλά για την ώρα δε χρησιμοποιείται.

Σχεδιάγραμα των νοτών που βγάζουν οι αυλοί


Η τσαμπούνα έτοιμη με τα κέρατα



Παρακάτω θα βάλω κάποιες φωτογραφίες απο την κατασκευή και κάποια δύο ακόμα βίντεο με τον ήχο και το παίξιμο.

Είναι μια πρώτη προσπάθεια κατασκευής και ιδέας που θέλω να μοιραστώ σε αυτό το στάδιο. Ακόμα καλά καλά δεν έχω μάθει να παίζω, γιατί το σκεπτικό του παιξίματος είναι κάπως πολύπλοκο. Ελπίζω ενδιαφερόμενοι κατασκευαστες ή παίχτες να επικοινωνήσετε για να τη βελτιώσουμε μαζί και να ίσως να την (επανα)φέρουμε στη μέση του χορού στα ηπειρώτικα γλέντια!
Μπορείτε να μου γράψετε σε αυτό το ημεηλ dimitrisathanas@hotmail.com

Καλό καλοκαίρι και καλή δύναμη!
Δήμήτρης


ΑΣΚΟΣ

Παραλαβή από τον τσοπάνη στο χωριό και πλύσιμο

Αλάτισμά και φύλαξη σε σακούλα για δυο βδομάδες
Μετά απο δυο βδομάδες κούρεμα
Αφαίρεση λίπους
Στέγνωμα
Δέσιμο ασκού
Δέσιμο επιστόμιου
Τελευταίο στέγνωμα δεμένο
ΤΣΑΜΠΟΥΝΑ/ΜΑΝΤΟΥΡΑ

Διπλομάντουρο σκέτο
Ξεχωριστά αυλοί και κέρατα
Επιστόμιο με τάπα απο πλαστικό




 
 
 
 ...και ένα πιο πρόσφατο βίντεο με τη δεύτερη τσαμπούνα που έφτιαξα σε πιο ψηλή τονικότητα (ΝΤΟ).

.


 
...και ακόμα ένα (μοντέλο) καινούριας ηπειρώτικης τσαμπούνας σε ΣΟΛ/ΛΑ.
είναι δύο διδυμάκια, ένα για μένα και ένα για ένα φίλο
 
 
και τρείς διαφορετικοί τρόποι παιξίματος!
 

 
 
 

6 comments:

  1. Φίλε μπράβο. Από όλες τις προσπάθειες "τάχα μου νεωτερισμών" που έχω δει τα τελευταία χρόνια, αυτό είναι πραγματικά και αληθινά ωραίο και ενδιαφέρον. Και πάλι μπράβο!
    Νίκος Τσαντάνης.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Φίλε ευχαριστώ για το σχόλιο,
      αν θέλεις στείλε μου ένα ημεηλ να τα πούμε κι απο κει
      dimitrisathanas@hotmail.com

      Delete
  2. Μπράβο, πραγματικά.. φοβέρη προσπάθεια και προσέγγιση.Να σαι παντα καλα!

    ReplyDelete
  3. το τερμάτισες! μπράβο

    ReplyDelete
  4. Φίλε πολλά συγχαρητήρια! Που βρηκες πληροφορίες για την ηπειρωτική τσαμπούνα? Ρωτάω γιατί φαίνεται να έχει χαθεί εδώ και πολλά χρόνια από την παράδοση οπότε δεν βρίσκω τιποτα, τουλάχιστον στο διαδίκτυο. Επίσης ο σκοπός π.χ. "Γάιτα μονή" υπονοεί ότι μάλλον υπήρχε και τσαμπούνα/Γάιτα με έναν αυλό?

    ReplyDelete
    Replies
    1. Γεια σου φίλε!

      Δεν βρήκα και πολλά η αλήθεια είναι, πέρα απο την ύπαρξη γκάιντας (με μονο αυλό) σε γειτονικές περιοχές. Οπότε στην ουσία αυτό το όργανο είναι απο το κεφάλι μου, με τις γνώσεις που έχω απο τα πολυφωνικά καθώς και υποθέσεις ότι αυτά σχετίζονται με τον αρχαίο δίαυλο. Αν ενδιαφέρεσε να τα πούμε πιο πολύ στείλε στο dimitrisathanas@hotmail.com

      Delete